Kharkiv Ukrayna kültürünü yansıtan şehirlerden biri. Kharkiv özellikle gece hayatı ve eğlenceli mekanları ile öne çıkmaktadır. Ancak bu özelliğinin çok ötesinde tarihi ve turistik anlamda değer taşıyan yapılar, anıtlar, eserler ve yeşil alanları ile cazibeli bir şehir. Dört imparatorluğa ev sahipliği yapmış şehirde Orta Çağ’a kadar giden mimarisi korunmaya çalışılmış.
Harkiv, Kharkov veya Harkov olarak da bilinen Kharkiv, 1 buçuk milyon nüfusu ile Ukrayna‘nın ikinci büyük şehridir. Şehrin Kharkiv ismi Ukraynaca, Kharkov ise Rusçadır. Ülkenin kuzeydoğusunda yer alan Kharkiv, Ukrayna’nın kültür, bilim, eğitim, taşımacılık ve endüstri alanlarında merkezi konumundadır. Şehir 1654 yılında kurulmuş. Kharkiv’in kardeş şehirleri arasında ülkemizin Gaziantep kenti de yer almaktadır. Çoğunluğu Hristiyan Ortodoks olan Ukrayna ve Kharkiv halkı için şehirde özellikle Sovyetler Birliği’nden ayrıldıktan sonra birçok dini yapı inşa edilmiştir.
Kharkiv’de çok sayıda üniversite bulunduğundan öğrenci nüfusu da oldukça fazladır. Dünya standartlarında eğitim veren bu üniversitelere dünyanın her yerinden gelen öğrenciler şehrin ekonomisine de büyük katkı sağlamaktadır.
Savunma ve makine endüstrisinin gelişmişliği ile dikkat çeken şehir, kurulduğu günden beri pozitif bilimlerin gelişimine büyük destek vermiş. Bu nedenle Kharkiv’de zengin koleksiyona sahip bilim müzeleri ve bilim insanlarının araştırma faaliyetlerini destekleyen tema parkları da bulunmaktadır.
Kharkiv bölgedeki kozmonot sayısı bakımından dünya rekoruna sahiptir. Sovyetler Birliği’nin kozmonot listesinde yer alan 30’dan fazla kişi bu bölgedendir ve bunlardan 20’den fazlası da uzaya gitmiştir. Bu kadar çok kozmonotun olması, Sovyet döneminde bu şehir ve bölgede beş yüksek havacılık okulu ve bir havacılık enstitüsü olması ile açıklanmaktadır.
İklimi
Nemli karasal iklimin etkili olduğu kentte, kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar sıcak ve nemli geçer. Seyahat etmek için en uygun dönemler mayıs ve eylül aylarıdır.
Ulaşım
Kharkiv’e hava, demir ve karayolu ile dünyanın birçok şehrinden ulaşım mümkün. İstanbul’dan Kharkiv’e THY ve Pegasus’un yanı sıra Atlas Jet doğrudan, Ukrayna Havayolları da bağlantılı olarak uçuyor. Doğrudan uçuş yaklaşık 1,5 saat civarı sürüyor.
Kharkiv Havaalanı’ndan merkeze ulaşmak için 5 no’lu troleybüs veya 115e, 119e, 152e ve 255e otobüslerini kullanabilirsiniz. Havalimanından şehir merkezine taksi ile ulaşım yaklaşık 100 Grivna tutmakta ve 15-20 dakika sürmektedir.
Kharkiv’e başkent Kiev’den gitmek için ucuz ve yaygın kullanılan yollardan biri benim de kullandığım tren yolculuğudur. Kharkiv’deki Kiev arasındaki yolculuk hızlı trenle 4,5-5 saat veya gece treniyle 8-9 saat sürmektedir. Bilet ücretleri seçtiğiniz tren ve konfor türüne göre değişiyor.
Kharkiv’de şehir içinde metronun yanı sıra otobüsler, tramvaylar, troleybüsler ve matruşkalar kullanılabilir. Metro kırmızı hat ile önemli turistik merkezlere ve tren istasyonuna ulaşılmakta. Metro biletleri Kiev’de olduğu gibi 8 UAH. Biletinizi gişelerden veya makinelerden de alabilirsiniz.
Konaklama
Önerilen otellerden birkaçını belirtmek gerekirse; Nordian: Şehir merkezinde apart daire şeklinde hizmet veren bir tesis. Chichikov Hotel: Şehir merkezinde 4 yıldızlı bir otel. Antwo Hotel: Şehir merkezinde 4 yıldızlı bir otel. Aurora Premier Hotel: Şehir merkezinde 4 yıldızlı bir otel. Wine & Rose Boutique Hotel: Şehir merkezine yakın temiz bir tesis. Gostiny Dvor Hotel: Şehir merkezinde 4 yıldızlı bir otel.
Diğer seçenekler için booking.com sitesine bakılabilir.
Yeme-İçme
Ukrayna’da iyi bir Gürcü restoranında kinkali ve haçapuri yemek için Myronosytska St, 12, adresindeki Шотi/Shoti Restoranı’nı seçebilirsiniz.
Opera ve Shevchenko Parkı’nın yakınında, Str. Sumy, 36/38 adresindeki Супкультура/Supkulture (Çorba kültürü) oldukça iyi değerlendirme alan bir yer.
Kahve içmek isterseniz, Sumska St, 71 adresindeki Some Like It Hot Cafe ve Svobody St, 4 adresindeki Централь (Central Cafe) önerilebilir.
Kharkiv’de kafe-restoran tarzı bir işletme olan Churrasco Bar, Pushkins’ka St, 22 adresinde bulunmaktadır. Bu Brezilya restoranında aldığınız menüye göre sınırsızca et tüketebiliyorsunuz.
Benim de bazen yaptığım gibi fast food menüleri ile geçiştirmek isterseniz Konstytutsii Meydanı’nda bulunan alışveriş merkezi AVE Plaza‘nın hemen girişinde McDonalds var. Big Mac menü 99 UAH yani yaklaşık 25 TL civarında.
Tavsiyelere uyarak gittiğim Sumska Caddesi 104 numaradaki “Trattoria 104″ restoranında pizza, makarna gibi bilumum İtalyan yemeklerini yiyebilirsiniz.
Gezilecek Yerler
Litvanya, Letonya ve Estonya ülkesi başkentlerinden oluşan yaz gezi programımda süreyi uzatmam nedeniyle eklediğim ilk yer Kharkiv olmuştu. Kiev Merkez Tren İstasyonu’ndan trenle Kharkiv’e geçtim. Zamanında biletimi alamadığımdan yataklı trende yer kalmamıştı mecburen pulman tren için bilet almıştım. Yolculuk yaklaşık 9 saat sürdü.
Kharkiv Tren İstasyonu
Kharkiv’deki ilk çarpıcı görüntü Kharkiv Tren İstasyonu’nda karşıma çıktı. Doğu Avrupa’da çoğunlukla güzel mimarili istasyonlarla karşılanıyoruz. Kharkiv Tren İstasyonu da adeta bir sanat galerisi gibi dizayn edilmiş.
En çarpıcı bölümü duvarda büyük bir tablo bulunan bekleme salonunda fotoğraf çekilmesine izin verilmiyor. Ben de tavanını çekerek bu atmosferi biraz aktarmaya çalışayım.
Tren istasyonunun içi kadar dışının da ayrı bir güzellikte olduğunu söylemeliyim. 1869 yılında yapılan ilk istasyon II. Dünya Savaşı sırasında tahrip olduğundan, Klasizm tarzının Stalin tarzıyla birleştirilerek yapılan yeni bina 1950’lerin başlarında inşa edilmiş. Doğal taş, bronz döküm, seramik süslemeler kullanılmış ve tavanı pitoresk kubbe ışıkları ile dekore edilmiş.
İstasyonun bulunduğu meydandaki tarihi binalar da birbirinden güzel.
Pryvokzalna Meydanı (Tren İstasyonu Meydanı)
Meydanın kuruluşu, 1860’larda Kursk-Kharkiv-Azov Demiryolu inşaatı ile birlikte başlamış. 1980’lerde tren istasyonuna yüksek katlı bir otel kompleksi eklenmiş. Neoklasizm tarzında tasarlanan Güney Demiryolu İdaresi binası, Meydanı iki parçaya bölüyor.
Meydana, 1928’de Güney Demiryolu çalışanları için bir konut tasarlanmış. 1932 yılında yapılan Demiryolları Çalışanları Kültürü Sarayı uzatılmış bir akordeona benzeyen beş içbükey yüzey şeklinde inşa edilmiş.
Meydandaki Postane binası da Konstrüktivm açından bileşimi ve işlevselliği ile en iyi örneklerden sayılıyor.
Konstytutsii Meydanı (Anayasa Meydanı)
Anayasa Meydanı şehrin merkezi sayılıyor. Zaten etraftaki tarihi ve mimari yapılar burayı çok özel ve güzel yapmış. Tarih Müzesi, Termometre bu meydandaki başlıca yapılar arasında.
Meydan Kharkiv Kalesi ile birlikte kurulmuş. 18. yüzyılda pazar ve fuarlar burada düzenlendiğinden Pazar Meydanı adını taşıyormuş. 1930’da yıkılmış olan Aziz Nicholas Katedrali’nin adı verilerek Nikolayevska Meydanı adı verilmiş. Daha sonra da Sovyet Ukrayna Meydanı adını almış. Meydanın mimari görünümü üç asırdan fazla bir sürede oluşmuş ve bu yüzden burada farklı stil ve çağlara ait binalar görülebilir.
Meydanda 19. yüzyılın sonlarında inşa edilen eski Belediye Meclisi bulunuyor. Bu yapı şimdi Kharkiv Şehir Meclisi’nin bölümlerini barındırıyor. Binanın inşası 1886’da tamamlanmış ve 1950’lerde yeniden inşa edilirken tasarımcılar devlet kurumu tarzını koruyarak aynı zamanda ulusal karakterinin altının çizildiği yeni bir yapı olmasına özen göstermiş. Binanın ulusal yönü özellikle heykellerle ve Ukrayna süsleme unsurlarıyla vurgulanmış.
Belediye Meclisi binasına 1925 yılında modern tarzda tasarlanan Dytiachy Svit (Çocuk Dünyası) Çarşısı eklenmiş. Yanında 19. yüzyılın sonlarında Barok tarzında inşa edilmiş İvan Kotlyarevsky Sanat Üniversitesi’nin bir binası bulunmaktadır. Zemin katında ünlü en eski pastacı “Vedmedik” (Küçük Ayı) hizmet vermektedir.
Bağımsızlık Anıtı-Independence Monument
Anayasa Meydanı’nda bir top üzerinde elinde bir taç bulunan zafer tanrıçası Nike’ın anıtı meydanın sembolü. Anıt özgür bir ülkeyi yani Ukrayna’yı sembolize ediyor.
Ukrayna’nın Bağımsızlık Anıtı, bağımsızlığın 10. yıl dönümü olan 24 Ağustos 2001’de açılmış, ancak sonra yıkılmış. 2012 yılında bağımsızlığın 21 yıl dönümünde yeni anıt dikilmiş. İkinci kez yapılan anıt Ukrayna’nın Bağımsızlığını kutlamak amacıyla yapılmış ve “Uçan Ukrayna” olarak adlandırılmaktadır.
Kharkiv Tarih Müzesi-Kharkiv Historical Museum of M.F. Sumtsov
Anayasa Meydanı’ndaki Kharkiv Tarih Müzesi 1920 yılında kurulmuş. Kharkiv ve çevresinde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkartılmış arkeolojik eserlerden oluşan koleksiyonu sayesinde tarih meraklılarının ilgisini çeken müzede ilkel topluluk, feodalizm, kapitalizm, Sovyet dönemi olmak üzere 4 bölüm bulunuyor.
Müzede, Bronz Çağı arkeolojik buluntulara, 11 ve 12. yüzyıla ait eski Rus dönemine ait Donets kalesinden kalıntılara, nümismatik ve etnografik koleksiyonlara, silah koleksiyonlarına, bayraklara olmak üzere 300.000’in üzerinde sergi malzemesi bulunmaktadır.
Müze binasının yakınında iki tank bulunmaktadır. Mark V İngilizlerin, I. Dünya Savaşında kullandığı, T-34 ise Sovyetlerin II. Dünya Savaşında kullandığı tanklardır.
Universytets’ka Caddesi, 5 adresindeki Müze Pazartesi günleri hariç 09:30-17:00 arası ziyaret edilebilir.
Müzede her katın bileti ayrı satılıyor. Ayrıca fotoğraf çekmek isterseniz ayrı bilet alınıyor. Katların tamamı için bilet alsam da fotoğraf çekmek için bilet almadım. Kaçamak çekerim diye düşünmüştüm ama ne mümkün!
Zaten boş olan müzede görevliler gezdiğim hemen her yerde beni takip ettiler. Sadece bir katta yerel halktan kalabalık bir genç grubu geldi ne olduysa bir tartışma yaşandı. O sırada ben de fırsattan istifade birkaç fotoğraf çekme fırsatı buldum.
Müzenin 1. katında 9-18 yüzyıllar arasında Orta Çağ ve kazak dönemine ilişkin Harkiv bölgesindeki buluntular ile 1917 Devrimi’nde ve 1917-1940 savaşlar arası dönemde Harkiv bölgesine ilişkin eserler sergilenmektedir.
Müzenin 2. katında 1914-1918 yıllarında I. Dünya Savaşı cephesindeki Kharkivliler ve 1939–1945 yıllarında ІІ. Dünya Savaşı’ndan kalanlar sergilenmektedir.
Müzenin 3. katında 19. yüzyıl Kharkiv etnik gelenekleri, 1943-1991 yıllarında Sovyet zamanındaki Harkiv ile terörle mücadele operasyonu ve bu kapsamda Harkiv Bölgesi ile ilgili sergiler bulunmaktadır. Müzenin 4. katında Ukrayna tarihinde Kazak dönemine ilişkin sergiler bulunuyor.
Termometre
1976 yılında Kharkiv Meteoroloji Enstitüsü tarafından yapılan 16 metre yüksekliğinde ve saati de bulunan termometre sayesinde şehirdeki hava sıcaklığını her an takip etmeniz mümkündür. Bu dev ölçülere sahip termometre sadece turistlerin ilgisini çeken bir yer değil aynı zamanda yerli halkın da buluşma noktalarından biri.
Sumska Caddesi
Şehrin kalbinin attığı, hareketli, yerel lezzetleri tadabileceğiniz, alışveriş yapabileceğiniz ve eğlenceyi gece gündüz yaşayabileceğiniz kentteki en doğru adres şehrin ana caddesi Sumska Caddesi olacaktır.
Sumska Caddesi Sumy kasabasına posta yolu olması amacıyla Kharkiv Kalesi ile aynı tarihlerde açılmış. Şehir 19. yüzyılın ortalarına kadar kırsal yaşam biçiminin özelliklerini korumuş. Ancak Kharkiv bölgesel başkent olunca 1831’de Kharkiv Planı kabul edilmiş ve Sumska Caddesi de dahil tüm merkez caddelerinde inşaatlar yapılmaya başlanmış. Sadece inşaat komitesi tarafından onaylanan “model” tasarımlara sahip taş binaların inşa edilmesine izin verilmiş. 19. yüzyılın sonunda Kharkiv büyük bir finans ve sanayi merkezi haline gelmiş. Sumska Caddesi’nde çok katlı binalar, ticari yapılar, üst yönetim, tüccarlar ve akademisyenlerin evleri inşa edilmiş. Caddedeki her yapının ayrı bir tarihi öyküsü bulunuyor.
Sumska Caddesi ve Konstytutsii Meydanı’nın köşesinde, 1910’da modern tarzda tasarlanan eski Rus-Asya Bankası’nın bir binası var.
19.Mikhalovsky tarafından tasarlanan üç katlı bir köşe evi, 19. yüzyıl sonlarında Fransız Rönesansı tarzında inşa edilmiş. Bugün zemin katında “Puzata Khata” isimli restoran ziyaretçilerine geleneksel Ukrayna mutfağı sunuyor.
Kharkiv’in bu en işlek ve ünlü caddesi olan Sumska’da yer alan güzel ve estetik yapılar Rus şehirlerinde olduğunuz hissini veriyor. Zaten 1991 yılına kadar burası Sovyetler Birliği topraklarıymış. Tarihi binalar arasında 10 dakika yürüdükten sonra bir tarafta çok güzel bir yapı diğer tarafta bir heykelle dikkati çeken Tiyatro Meydanı’na ulaştım.
Tiyatro Meydanı-Teatralna Ploshcha
Taras Shevchenko Tiyatrosu, eski savunma siperlerinin bulunduğu alanda Tiyatro Meydanı’nda kurulmuş. Meydan adını şehir tiyatrosunun açıldığı 19. yüzyılın başlarında almış. 1876’da Tiyatro Meydanı ile Şiir Meydanı’nı birbirine bağlayan bir park yapılmış. Ukrayna’daki Puşkin’e ait ilk anıt 1904′te buraya dikilmiş. Beş yıl sonra parkın karşısına Gogol anıtı yerleştirilmiş.
Tiyatro Meydanı’nın köşesinde, Rönesans tarzında inşa edilmiş, Ulusal Bankanın şubesine ev sahipliği yapan, anıtsal bir yapı var.
Taras Shevchenko Academic Ukrainian Drama Theatre
1922 yılında kurulan Berezil Tiyatrosu kalıntıları üzerine 1935 yılında kurulmuştur. 2004 yılında tiyatro topluluğu UNESCO eleştirmenleri tarafından Avrupa’nın en iyi topluluklarından biri seçilmiş.
Kharkiv Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu
Yine Sumska Cadde’si üzerinde Kharkiv Akademik Opera ve Bale Tiyatrosu binası yer alıyor.
Fransızca, İtalyanca, Ukraynaca ve Rusça gösterilerin sunulduğu yapı 1925’de açılmış. Yeni Opera Binası post modern tarzda tasarlanmış ve inşası 1970’ten 1991’ye kadar neredeyse 20 yıl sürmüş. Bu yeni bina, 19. Yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında inşa edilen yapılara tezat bir tarzda öne çıkıyor. 1500 ve 400 kişi kapasiteli iki salonu bulunan tiyatroda yılda 50 opera ve bale eseri sergileniyormuş.
Çok büyük bir heykel grubu meydana ayrı bir hava katıyor.
Mirror Fountain (Zerkalnaya Struya)
Özgün mimarisi nedeniyle UNESCO tarafından koruma alanı ilan edilen Mirror Fountain, Pobedy Bahçesi’nde, Kharkiv Ulusal Akademi Opera ve Bale Tiyatrosu’nun karşısındaki parkta yer alıyor. Kentin sembollerinden biri olan bu anıt, 1947 yılında 2. Dünya Savaşı’nda kazanılan zaferin anısına inşa edilmiş. 2007 yılında spot ışıkları ve yapay şelale eklenerek yenilenmiş.
2012 yılında şehir UEFA için ev sahipliği yaptığında şehrin amblemi olarak kullanılmış. Yerel halkın buluşma ve dinlenme alanlarından biri olan parktaki çeşmeye “ayna” adı veriliyor. Su diğer taraftan bakıldığında ayna efekti veriyor. Turistler kadar yerel halkın bu anıtın önünde anı fotoğrafı çektirmesi oldukça popüler hale gelmiş.
Çeşmeyi ilk gördüğümde havuz boşaltılmış ve su akmıyordu. Balçık halinde ve kötü görünen zemini görevliler temizliyorlardı. Su akıyorken göremediğim için üzülmüştüm neyse ki ertesi gün gittiğimde havuz doldurulmuş ve sular fışkırıyordu. Tabii ben de anı fotoğrafı çekmek istedim.
Mironositskaya Kilisesi
Mironositskaya Kilisesi, Peremohy Garden Square’de yer almaktadır Dışından oldukça heybetli ve hoş gözüken bir mimarisi olan kilisenin içine de girdim. Bildiğiniz Ortodoks tarzında dekore edilen kilise.
Burası da Anayasa Meydanı’ndan aşağı doğru inen yol üzerinde bulunan Ukrayna Kültür Bakanlığına bağlı Kharkiv Kültür Akademisi
Pokrovsky Manastırı (Svyato-Pokrovskiy Monastery)
Universytets’ka Caddesi 8 numaradaki Manastır Kharkiv’deki korunmuş olan en eski yapıdır. Kale sınırları içerisine inşa edildiği 1726 yılında kent savunmasında kullanılan yapı Doğu Ukrayna’nın ilk yükseköğretim kurumunu bünyesinde barındırmaktadır. 1920’lerde kapatılan kompleks 2. Dünya Savaşı’nda enkaz haline gelmesine rağmen 20. yüzyılın sonundaki restorasyon çalışmalarıyla kente geri kazandırılmış. Pokrovsky Katedrali Kharkiv’in yedi harikası arasındadır.
Pokrovsky Manastırı Rus mimarisinin özelliklerini ve Ukrayna’daki popüler dini sanatın mimari formlarını uyumlu bir şekilde bir araya getiriyor. Manastırın tasarımında ülkenin geleneksel 3 kubbeli barok mimari tarzı tercih edilmiş. Pokrovsky Katedrali Kharkov’un en eski erkek katedrali ve ulusal öneme sahip en eski taş mimari anıtıdır.
Avluda gezdim ve Manastırın içine girmeden açık pencerelerinden fotoğraf çektim. Çünkü girmek için örtü takılması gerekiyor.
Assumption Katedrali
Yangında tahrip olan taş bir kilisenin yerine Moskova’daki Saint Clement Kilisesi’nin ruhunun yansıtıldığı bir kilise 1777 yılında inşasına başlanmış, yapımı altı yıl sürmüş. 1844’de, Rus birliklerinin Napolyon’a karşı kazandığı zaferin anısına yeni bir çan kulesi inşa edilmiş. Haçla birlikte 89,5 metre yüksekliğindeki çan kulesi Kharkiv’deki en yüksek yapısı.
Katedral çıkışında yürümeye devam ederken çok büyük bir meydana ve bir bulvara ulaştım.
Bulvar paralelinde akan nehirin suyu çekilmişti, suyun çok olduğu günlerden kalma kenarda güneşlenmek için şezlonglar ve minderler duruyordu. Umarım geçici bir durumdur, iklim değişiminin bir sonucu değildir.
Ana bulvar ve nehir boyunca yürüyerek Annunciation Katedrali’ne doğru giden köprüye ulaştım.
Annunciation Katedrali
Neo-Bizans mimari üslubu ile inşa edilmiş olan Annunciation Katedrali, Lopan Nehri’nin karşı tarafında kentin tarihi kısmında yer alıyor. Kharkiv’in en güzel kiliselerinden biri olan Annunciation, özgün formu ve şeritli desenleriyle dikkat çekiyor.
Doğu Avrupa’nın en büyük Ortodoks katedrali unvanını taşıyan dini yapı, ilk olarak 17. yüzyılın ortalarında ahşap malzemeden inşa edilmiş. Ancak bu yapının büyük yangında tamamen kullanılamaz hale gelmesi sonucunda katedral günümüzdeki şekliyle tekrar yaptırılmış. 1888-1901 yıllarında yapılan beş kubbeli kilisenin kırmızı tuğla tabakalar ve aralarında açık renkli sıva kombinasyonuyla oluşturulan geleneksel Bizans tarzında bir cephesi var. Ayrıca yükselen basamaklı çan kulesi silueti Gotik tapınaklarına benziyor.
Son derece görkemli ve güzel Katedral’in iç mekanında ise beyaz Carrara mermerinden yapılmış ikonalar kullanılmış. Ana sunak, İstanbul’da Ayasofya’daki duvar resimlerine benzer şekilde galvanizli saç üzerine boyanan ikonalarla yapılmış. Görkemli mimarisi ve manevi öneminin yanı sıra yapıyı önemli kılan unsurlardan biri de kentin önemli din adamlarının lahitlerinin burada yer almasıymış.
Shevchenko Parkı-Shevchenko Garden
Özgürlük Meydanı’nın güneyinde, meydanla içi içe geçmiş Taras Shevchenko Bahçeleri Kharkiv’deki en eski park. Şehir kurulduğunda kuzeydeki Kharkiv Kalesi’ne giden yol üzerinde bir meşe ormanı bulunuyormuş. Bu alana kurulan Botanik ve Hayvanat Bahçeleri ile Dolphinarium’u bünyesinde barındıran Shevchenko Parkı, 1804-1805 arasında Kharkiv Üniversitesi’nin kurucusu Vasiliy Karazin tarafından inşa ettirilmiş.
Üst teras İngiliz peyzaj parkı olarak tasarlanmış, birkaç yüzyıl önce dikilen antik meşeler de korunmuş.
Dünyanın dört bir yanından getirilen yüzlerce çeşit bitki ünlü üniversite profesörleri tarafından buraya dikilmiş. 1808’den beri bahçelerin bulunduğu yerde bir astronomik gözlem evi de yapılmış.
Taras Shevchenko Anıtı-Taras Shevchenko Monument
Bahçelerin girişine 1935’te yapılan büyük Ukraynalı şair ve ressam Taras Shevchenko’nun anıtının, dünyanın dört bir yanındaki 250’den fazla Taras Shevchenko anıtı arasında en iyisi olduğu söyleniyor.
Berezil Tiyatrosu’nun önemli aktörleri şairin eserlerinden karakter figürleri oluştururken heykeltıraşa poz vermişler. Shevchenko heykeli hak ve özgürlükleri için mücadele eden halkı temsilen, hareketli 16 heykel figürü ile çevrilmiş.
Şelale-Cascade Fountain
Shevchenko Parkı’ndan Klochkivska Caddesi yönüne doğru inen dik yamaçta bir şelale formunda yapılan çeşme, 1954 yılında savaş sırasında tahrip edilmiş park merdivenleri yerine şehrin kuruluşunun 300. Yıl dönümünü kutlamak için inşa edilmiş.
Şelaleyi hem akşam hem de gündüz görme imkanım oldu. Böyle bir şey görmedim, hafta içi olmasına rağmen akşam saatlerinde iğne atsan yere düşmez misali bir kalabalık şelalenin etrafına toplanmıştı.
Siyah kuğu görmüş müydünüz, görmediyseniz bu Şelalede görme fırsatınız var.
Ukrayna’daki en eski ve en iyi hayvanat bahçelerinden biri olan Hayvanat Bahçesi’nin (1895) ana girişini Sumska Caddesi, 35 adresinde, Ukrayna Konser Salonu’nun yanında bulabilirsiniz.
Kharkov Dolphinarium
Kharkiv Dolphinarium, kısa adıyla “Nemo”, Shevchenko Parkı’nda sevimli yunusların eğlenceli gösterilerini izleyerek keyifli anlar yaşayabileceğiniz bir tema parkı. Ayrıca burada hasta çocuklar için yunus terapisi de yapılmaktadır.
Gösteriler memelilerin bakım ve eğitiminde önde gelen uzmanlar tarafından yapılmaktaymış.
Su Parkları
Ukrayna genelinde oldukça yaygın olsa da Kharkiv’de bulunan park 20 farklı yunus ile ülkenin en büyükleri arasına girmiş.
Pazartesi hariç haftanın her günü 12.00, 15.00 ve 18.00’de üç performansın sergilendiği tesise hafta sonu giderseniz, 21.00’de başlayan ve 80 dakika süren gece gösterisini izleme fırsatına sahip olabilirsiniz. Bilet ücreti yetişkinler için 450 Grivna.
Yunus şovunu Norveç’in Bergen şehrinde izlediğimden burada zaman ayırmak istemedim.
Son yıllarda, bahçeye başka anıtlar da yerleştirilmiş. “Kazakların yavruları asla tükenmeyecek” adlı bir heykel kompozisyonu, Sporting Glory Alley’de bronz bir futbol topu ve Kiev Şehrinden Kharkiv’in 350. yıl dönümü hediyesi olan tepesinde Başmelek Mikail heykelinin bulunduğu bir sütun bunlardan birkaçı.
Futbol Topu Anıtı
Shevchenko Parkı’nda yer alan ve Ukrayna’nın onuncu bağımsızlık gününü kutlamak için yapılmış bir anıt. Açılış törenine Ukraynalı futbolcu Oleg Blokhin’in katılarak imzaladığı anıtın granit kaide üzerindeki topu bronzdan yapılmış.
Monument to 50th Parallel-50. Paralel Anıtı
Çek Cumhuriyeti, Polonya, Moğolistan, Kanada, Belçika, İngiltere, Çin ve Rusya olmak üzere 50. paralel 12 ülkeden geçmekteymiş. Kharkiv dünya çapında bu paralelde yer alan şehirler arasında en büyüğüymüş. Bu bronz dünyanın üzerinden yürümenin mutluluk getireceğine inanılıyormuş.
Yeşil alanları arasında yürürken huzur bulabileceğiniz, banklarında oturarak dinlenip insanları izleyebileceğiniz bu parkta zaman geçirmenizi öneririm.
Biraz da park çevresini inceleyelim. Kharkiv Devlet İnşaat ve Mimarlık Teknik Üniversitesi, 1927 yılında yapılan binasında Taras Shevchenko Anıtı’nın karşısında yer alıyor.
Düz platformlu bir çatı üzerindeki kadın figürleriyle klasizm ve modernizm unsurlarının zarif bir birleşimini sunan eski bir konak da Sumska Caddesi 44 adresinde dikkat çekiyor.
Caddede bir süre daha yürüyünce meşhur Özgürlük Meydanı’na ulaşılıyor.
Özgürlük Meydanı
Kapladığı alan bakımından 11,9 hektarlık büyüklüğüyle Özgürlük Meydanı, Avrupa’nın en büyük sekizinci, dünyanın en büyük on ikinci meydanı. Kentin geçtiğimiz yüzyılın başında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin başkenti ilan edilmesinin ardından 1923’de inşa edilmiş. 1926’da Bolşevik Gizli Servisi’ni (KGB) kuran Felix Dzerzhinsky’nin soyadı verilerek 1996 yılına kadar Maidan Dzerzhynskoho olarak adlandırılmış. Alman işgali sırasında meydanın adı 1942’de Alman Ordusu Meydanı ve 1943’de Leibstandarte Square olarak iki kez değiştirilmiş. Ukrayna’nın bağımsızlığından sonra bugünkü adına kavuşmuş.
Meydanın merkezinde 130 metre çapında bir daire bulunuyor. Moskova’daki Kızıl Meydan’dan büyük olan Özgürlük Meydanı’nda, Kharkiv Ulusal Üniversitesi, Otel Kharkiv, Kharkiv Palas yer alıyor. Meydanda 1964 yılında dikilmiş Lenin Heykeli varmış kaldırılmış. Meydan doğusunda Sumska Caddesi, kuzeyde Hotel Kharkiv, güneyde ise Shevchenko Parkı ile çevrilmiş.
Kentin kalbi konumundaki meydanda siyasi gösteriler, fuarlar, festivaller ve konserler düzenlenmekteymiş.
Svobody Meydanı’na gitmek için Universytetya ya da Derzhprom Metro İstasyonlarında inilmelidir. Şimdi Meydandaki yapıları tek tek incelemeye başlayalım.
Devlet Sanayi Evi-Derzhprom-Gosprom
Özgürlük Meydanı’nda yer alan ve Sovyet Rusya döneminde inşa edilen ülkenin en yüksek binası olarak tescillenmiş bir yapı. 1925 yılında meydanın alanı planlanırken, Sovyetler Birliği’nde ilk yüksek katlı betonarme ve çerçeve yapısı olan Derzhprom için meydanın iç çemberinde üç bloktan oluşan bir alan tahsis edilmiş. Aynı zamanda, devasa bina için bir tasarım yarışması açılmış.
İnşaat, Sovyet hükümetinin ve özellikle de meydanın adını taşıdığı F. Dzerzhynsky’nin kontrolü altındaymış. Zamanın modern standartlarına göre, 45.000 pencere, 17 hektarlık cam ile çok katlı beton ve çelik konstrüksiyonu yapılmış. SSCB’de 63 metre ile ilk yüksek katlı betonarme yapı olmuş.
1925–1928 arasında kısa sürede tamamlanan, Yapılandırmacı (Constructivism) tarzında inşa edilen Devlet Sanayi Evi Ukrayna’nın başkenti olan Kharkiv’in yeni yönetim merkezi olmuş. 1934 yılında Kiev başkent olduğunda devlet kurumları Derzhprom’dan taşınmış ve bina Kharkiv Bölgesi İcra Kurulu’na devredilmiş.
1.Dünya Savaşı sırasında devasa beton ve çelik konstrüksiyonları nedeniyle zarar görmemiş.
Mayıs 1951’de ilk Sovyet TV kanalı Derzhprom’da açılmış. Binanın orta kısmının üst katına bir anten yerleştirilmiş.
İlk Sovyet gökdeleni olan Derzhprom Kharkiv’in ulusal öneme sahip bir mimarlık anıtı olmuş. Yapının tarihine ilgi duyuyorsanız 5. girişte ayrıca Gosprom Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz.
Vasyl Karazin Kharkiv Ulusal Üniversitesi
Kharkiv Ulusal Üniversitesi, 1805’de bilim adamı ve eğitimci V. Karazin tarafından kurulan Doğu Avrupa’daki en eski ve en büyük üniversitelerden biridir.
Üniversite modern Ukrayna bilim ve kültürünün gelişiminde önemli rol oynamış. Botanik Bahçesi, Doğa Müzesi, Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Üniversite Müzesi üniversite bünyesinde yer almış.
Üniversitenin girişinde kurucusu V. Karazin’in (1768–1843) Üniversite’nin yüzüncü yılını anısına yapılmış bir anıt bulunmaktadır. Anıt Karazin’in kelimelerinden oluşan bir yazıt da içermektedir. 1941’de savaşa girmiş olan öğrenci askerler için bir anıt da Üniversitenin ana binasına yakın bir yerde bulunuyor.
Kharkiv Palace
Ukrayna’nın ilk 5 yıldızlı oteli olarak Neo-Klasizm tarzında, 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası için inşa edilen Kharkiv Palace, 11 katlı ve 180 odalı bir yapı. İşlevsellik ve yapı teknolojilerini birleştiren Kharkiv Palace, Özgürlük Meydanı’nın önemli yapıları arasındadır.
Hotel Kharkiv
Meydanda yer alan Kharkiv Hotel 1932-1936 yıllarında inşa edilmiş. 1937’de Paris’te yapılan Dünya Fuarında, mimari bir başyapıt olarak en yüksek puanı almış. 1976’da Trynklera Caddesi ve Pravdy Caddesi’nin köşesindeki otele 16 katlı yeni bir bina eklenmiştir. Günümüzde 4 yıldızlı bir otel olarak hizmet veren yapı, beyaz ziyafet salonları ile tarihi bir ortamda konaklamak isteyenler için ideal bir yer.
Maxim Gorky Parkı
Park yüz yılı aşkın bir süre önce 1893-1895 yıllarında Sumska Caddesi’nin görünümünü güzelleştirmek amacıyla gönüllülerin diktiği ağaçlarla kurulmuş. Park başlangıçta küçük bir alan kaplarken 1899’da Alexander Pushkin’in doğumunun 100. yılı onuruna iki katına çıkarılmış ve sonraki yıllarda da günümüzdeki büyüklüğü olan 130 hektara ulaşmış. 1938 yılında Sovyetler Birliği’nde sosyalist gerçekçi edebiyatın öncüsü olan Maxim Gorky’nin adı bu parka verilmiş.
Kentin en önemli parklarından biri olan Maxim Gorky Parkı’nda tenis kortları, spor alanları, sinema, çocuk demiryolu, lunapark, çocuk oyun alanları, yürüyüş yolları, kafeler, barlar ve restoranları ile kentin rekreasyon ve eğlence merkezi haline gelmiştir.
Kharkiv Sanat Müzesi
Kharkiv Sanat Müzesi Ukrayna’daki en eski müzelerinden biri, eşsiz sanat eserleri bakımından da zengin bir müzedir. İlk koleksiyonu Kharkiv Üniversitesi kurucularının, bilim insanlarının ve zamanın toplum önderlerinin çabalarıyla 1805’te toplanmaya başlanan Kharkiv Sanat Müzesi, kentin en çok ilgi çeken noktaları arasında. Koleksiyonu yerli ve yabancı sanatçıların tablolarından, heykellerden, grafik, sanat ve el sanatlarından oluşuyor.
Zhon Myronosyts Caddesi, 11 numarada bulunan müze binası da 20. yüzyılın ilk dönemlerinde inşa edilmiş mimari anlamda özgün bir bina.
Böylece bir maceranın daha sonuna gelmiş olduk. Her zaman olduğu gibi gidemediğim yerlerden de kısaca söz ederek bu yazıyı tamamlamak isterim.
Aşk Anıtı (Lovebirds Monument): Bu tuhaf anıt 2002 yılında açılmış. Bir erkek ve bir kadının uçarak birbirine uzanan, sonsuzluğu ve sevginin güzelliğini sembolize eden heykelin altında öpüşen çiftlerin aşkının sonsuza dek süreceğine inanılıyor.
Kozmos Müzesi-Yuri Gagarin Planetaryum: Ukrayna’da bu alandaki tek astronomi ve uzay merkezi.
Krasnokutsk Arboretumu: Ukrayna’daki en eski arboretumlardan. İçerisindeki Aşk Adası’nda bulunan mutluluk ağacı ginkgo biloba’nın altında dilek tutarsanız gerçek olacağına inanılıyor.
Kharkiv Hayvanat Bahçesi: Kharkiv Hayvanat Bahçesi, Ukrayna’daki en eski ve SSCB’deki en eski üçüncü devlet parkı. 1896 yılında kurulan Kharkiv Hayvanat Bahçesi şehrin kalbinde, Shevchenko Parkı’nın yanında yer almaktadır. Hayvanat Bahçesi gittiğim dönemde restorasyon geçirdiğinden kapalıydı.
Metallist Stadyumu-Stadyum Metallist: Stadyum Metallist, Avrupa’nın en iyi stadyumlarından biri.
Cinsel Kültürler Müzesi: Ukrayna’da türünün tek örneği. Yunanistan, Roma, Japonya, Hindistan, Çin, Amerika, Avrupa, Afrika ve çeşitli coğrafi bölgelerin cinsel kültürlerine adanmış odalara sahip.
Canavarlı Ev (House with Chimeras): 1912-1914 yılları arasında inşa edilen sıra dışı binanın cephesinde şövalyeler, hayvan figürleri, fantastik yaratıklar, semenderler, aslanlar, kurtlar, canavarlar bulunuyor.
Strilka Meydanı: Strilka Meydanı, Kharkiv ve Lopan nehirlerinin birleştiği yerde Kharkiv şehrinin kurulduğu alan.
Kharkiv Sirki (Kharkiv Circus): Ukrayna’daki en eski sirklerden biri.
Denizcilik Müzesi-Maritime Museum: Müze, modellerle denizcilik tarihine adanmış.
Kharkiv Koro Sinagogu: Ukrayna’da 1000 kişilik kapasitesiyle en büyük sinagogdur.
Metro İstasyonları: Şehir içerisinde geniş bir metro ağı bulunmaktadır. Şehirde yapılacaklar listenizde mutlaka metro merkezli bir ziyaret bulunmalıdır.
Son Söz
Kharkiv eğlence mekanlarının yanı sıra tarihi ve turistik anlamda değer taşıyan yapılara ev sahipliği yapmaktadır. Şehir dört imparatorluğa ev sahipliği yapmış olağanüstü bir mimari mirasa sahip. Sovyet yıllarında sanayinin beşiği olması nedeniyle Kharkiv’in sıradan ve sıkıcı bir Sovyet şehri olmasını bekleyebilirsiniz. Ancak Kharkiv, Sovyetlerin devasa, ürkütücü ve gri binaları yerine art nouveau, yenilikçi ve klasizm tarzlarının kullanıldığı binalarıyla gerçekten çok güzel ve şaşırtıcı bir şehirdir. Mimarinin yanında kültür, sanat ve eğitimin de son derece önemli olduğu bu şehirde bir de üstüne parklarını ve eğlencesini eklersek gezmeye doyamayız! Kim bilir gezemediğim bunca yer olduğuna göre belki bir daha Kharkiv’e gidebilirim!
