Nepal değişik ülkeleri görmüş, yeni renkler, farklı kültürler, farklı inançlar arayanlar ve en önemlisi dünyanın en yüksek zirvelerine sahip Himalayalar’a tırmanmak isteyenler için özel bir destinasyon. Hayatında ilk kez yurt dışına çıkacaklara Nepal’i görülecek ilk ülke olarak tavsiye etmek uygun olmayabilir. Ancak gezginler için görülmesi gereken bir coğrafya.
Nepal dünyanın en az gelişmiş ve 1000 doların altında kişi başı milli geliri ile dünyanın en yoksul ülkelerinden. 1960’lı yıllarda özellikle hippilerin ilgi gösterdiği ülke, 1996-2006 yılları arasında ülkede yaşanan iç savaş nedeni ile içe kapanmış. Ancak 2008 yılından sonra krallık rejiminden cumhuriyete geçilmesi ve uygulanan politikalar nedeni ile son yılların popüler ülkeleri arasında yerini almaya başlamış.
Nepal yıllardır kendini günümüzde en az kullanılan terimler arasında olan barış ülkesi sloganı ile tanımlamış. Dünyanın en büyük iki ülkesi Çin ve Hindistan ile sınır komşusu olan, bir yanda da Tibet ve Himalaya sıradağları ile sınırlanan, üstelik denize açılmayan bir ülkenin sömürge ve işgal altında yaşamamak için bu slogan benimsemesi çok önemli.
Niçin Nepal?
Kişisel olarak Avrupa’da ve Uzakdoğu’da birçok ülkede bulunup, Hindistan’da Hindu kültürü ile tanıştıktan sonra sıraya aldığım bir ülke oldu Nepal.
Nepal gezisinden bir yıl önce Hindistan gezisi yapmıştık. Hindistan Seyahat Planlaması yazımı okuyabilirsiniz. Nepal’i Hindistan’dan sonra gezerek ortak kültüre sahip ve Hindu inancını benimsemiş iki ülkeyi birlikte değerlendirme şansım oldu. Karşılaştırmalı olarak Nepal hakkında bilinmesi gerekenleri görelim.
*Nepal, Hindistan’ın bir bölgesi mi acaba diye düşünenler olabilir. Nepal Federal Demokratik Cumhuriyeti bağımsız bir ülke.
*Hindistan bir milyar üç yüz milyonun üzerindeki nüfusu ile dünyanın en fazla nüfusuna sahip ikinci ülkesi iken, Nepal otuz milyon yaşayanı ile küçük bir ülke. Her iki ülkede Hindu inancı yaygın, Hindistan’da yaşam biçimi de tamamen bu inanç doğrultusunda şekillenmiş. Nepal nüfusunun % 80’i Hindu, % 10’u budist ve %10’u diğer dinlere inanmakta. Nepal’in farklı bir yönü, Budizm’in kurucusu Siddharta M.Ö 563 yılında Nepal’in Lumbuni şehrinde doğmuş, felsefesini bu bölgede yaymış. Bu nedenle Nepal’de Hinduizm ve Budizm iç içe ve büyük bir uyum içinde yaşamakta. İki din birbirini ve yaşam tarzını birlikte etkilemiş. Hatta Hindu ve Budist tapınakları tarih boyunca aynı meydanda yan yana inşa edilmiş.
*Hindistan’ın kalabalığı, pisliği, tozu, sokaklardaki sürekli korna sesi rahatsız edici gelmişti. Nepal’in başkenti Katmandu da kalabalık, kaotik ve tozlu olmasına rağmen, sokaklarda Hindistan’daki kadar çok inek ve inek pisliği görmedik. Ortalıkta domuzlar da dolaşmıyordu. Maymunlar da daha çok belli tapınaklarda mutlu yaşıyorlardı.
*Sokaklarda çok fazla sayıda motor var, dikkatli yürümek gerek. Ancak Hindistan gibi sürekli korna çalınmıyor, hatta bazı yerlerde korna çalmanın yasak olduğunu gösteren trafik işaretleri bile konmuş. Özellikle sessiz, sakin, yeşil Pokhara’da bu işareti gördüm.
*Her iki ülkede de sokağa tükürmek ayıp karşılanmıyor, kadın erkek sokağa tükürenler sizi şaşırtmasın.
*Yemek kültürleri benzer, ancak Hindistan’da hijyen bence sıfır, ilk kez o kadar pislik gördüğümden nerede ise hiç yemek yiyememiştim, Nepal’de ise daha temiz görünüşlü restoranlarda rahatlıkla yemek yiyebildik. Sadece sokaktaki tezgahlardan bir şey tatmadık.
*Nepal coğrafyasının en büyük özelliği, dünyanın çatısı Himalayalar’ın en yüksek 10 dağının 8’i ve 8848 metre yüksekliği ile dünyanın en yüksek dağı Everest’in bu ülkenin sınırları içinde olması. Dağcılar, trekkingciler için cazip bir ülke.
*Budizm öğretisinin doğduğu yer olması nedeni ile yoga ve meditasyon merkezleri de özel.
*Ayrıca ormanlık bölge Chitwan’da safari yapabilirsiniz. Her ne kadar bengal kaplanlarını görme bir efsane olsa da jeep ve fil safarisi, kano ile timsahların arasında kano turu, kuş gözleme, orman içi yürüyüşler gibi farklı aktiviteler mümkün.
*Nepal’in 2015 yılında 8,1 şiddetinde geçirdiği deprem sonucunda özellikle Katmandu’da birçok tapınak zarar görmüş. Ancak hem ülke kaynakları hem de tüm dünyadan sağlanan yardımlar ile bu tapınaklar renovasyona girmiş veya kalıntılar toplanmış. Bu deprem sonrası kamu otoritelerinin ve halkın bilinçlendiğini, yolların çevrenin ve tarihi yerlerin daha temiz tutulması için özen gösterdikleri de tartışılıyor. Rehberlerimize bu konuyu özellikle sorduğumda deprem sonrası turizme ve turistik yerlere özel önem verildiğini söylediler. Ya da Hindistan’ı görmeyenler Katmandu’yu kirli, bakımsız bulurken ben Hindistan deneyimi yaşadığım için daha temiz bir ülke ile karşılaştığımı düşünüyorum.
*Bu arada bayrağından da söz edelim, Nepal dünyada dikdörtgen olmayan bayrağa sahip sınırlı ülkelerden biri, dünya da İsviçre ve Vatikan kare bayrağa sahipken, Nepal bayrağı üst üste iki üçgenden oluşan formu ile dünyanın en ilginç bayrağı olarak değerlendirilebilir.
*Nepal çok renkli. Nepal Krallığının kültürel ve dini merkezleri mimarisi, dokusu, mistik ruhu etkileyici. Çok tanrılı Hinduizmin her tanrı için ayrı, birbirinden özel tapınaklarının yanı başında budist tapınakları inşa edilmiş meydanları açık hava müzesi gibi. Ancak müze sözü ile sadece gezilen turistlere ayrılan yerler değil halkın dualarını ettiği, sunaklarına sunumlarını bıraktıkları, huzur içinde oturdukları zaman geçirdikleri yerler. Asıl güzeli halk ile birliktesiniz.
*Nepal halkı utangaç, sakin, huzurlu sizi gözleri gülerek namaste diye karşılıyor. Turiste son derece saygılılar. Hindistan’ın kalabalığında, kargaşasında güvenli hissedemeyebilirsiniz. Ancak Nepal’in en büyük ve en kalabalık şehri Katmandu’da bile sokakta her saat güvenli dolaşabildik. Ne taciz, ne gasp, ne kazıklanma, ne aldatılma korkusu yaşamadık. Hatta yüksek sesle konuşan, bağıran bir kişi bile görmedik.
*Zaman zaman sizinle fotoğraf çektirmek isteyebilirler. Onların fotoğrafını çekmek isterseniz de gülerek poz veriyorlar.
Çocuğu, genci, yaşlısı Nepallilerin doğallığı, bakışlarının güzelliği fotoğraflara yansıyor.
Siyasi Tarihi
Nepal topraklarında M.S. 4. yy’da Hint Prenslikleri kurulmuş, bir dönem Çin İmparatorluğu saldırıları yaşanmış, 1201 yılında Malla Hanedanlığı toprakları geri alıp krallığını kurmuş, 12-15 yy arasında Malla Krallığı ülkeyi kalkındırmış ancak 15.yy da oğullar arasında ülke Katmandu, Bakhtapur ve Patan olarak üç ayrı krallığa bölünmüş, 18. yy’da tekrar bu krallıklar Nepal Krallığı altında birleşmiş. 1811-1816 arası İngiltere ile savaşılmış, İngiltere’nin ülkede gücü artmış. Birinci Dünya Savaşı ve sonrası İngiltere Nepal gençlerini kendi savaştığı ülkelerde Gurka askeri olarak kullanmış. Ülke 1990 yılına kadar mutlak monarşi, 1990 sonrası parlamenter monarşi ile yönetilmiş. 1996-2006 yılları arasında halk ve Maocu kuvvetler ile Nepal Krallığı’na karşı 10 yıl süren iç savaş başlamış. Savaşta Amerika ve Hindistan’ın kraliyeti desteklemesi çok sayıda silah yardımı yapmasına rağmen savaşın galibi Çin’in desteklediği Maocu halk cephesi olmuş. 2006 yılında anlaşma sağlanmış ve 2008 yılından bu yana ülke Cumhuriyet rejimine geçmiş. Bu arada 2001 yılında ülkenin en trajik olayı yaşanmış. Prens Dipendre, Kral Brendra, Kraliçe ve ailenin 11 üyesini öldürüp sonra da kendisi intihar etmiş. Ülkede hala bu konu tam açıklığa kavuşmamış, olayı gerçekleştirenin Prens olup olmadığı kesin değil. Kral Brendra’nın tüm aile üyeleri öldürülürken kendi ailesinden hiç kimsenin zarar görmediği Kralın erkek kardeşi yeni kral olarak tahta oturmuş.
Para Birimi
Nepal Para birimi Nepal Rupisi, uluslararası kodu NPR. Bizim bulunduğumuz tarihte 1 $ =110 Rupi civarındaydı. Alışverişlerde dolar olarak ta fiyat veriyorlar genellikle 1$, 100 Rupi olarak çeviriyorlar. En iyisi dolarınızı bozdurup rupi üzerinden alışveriş yapmak. Kredi kartı çoğu yerde kullanılıyor ancak kredi kartı ile alışverişte dükkanlarda ve otellerde % 4 komisyon kesiliyor.
Dil
Nepal’de çok sayıda etnik grup var ve çok sayıda dil kullanılıyor. Ancak İngilizce bilen sayısı çok iletişim sorunu yaşanmıyor.
Vize
Nepal diplomatik pasaporta sahip olanlar dışındaki Türk vatandaşlarından vize istiyor, ancak vizeyi kolaylıkla havaalanında hiç bir belgeye ihtiyaç olmadan almak mümkün. Sadece paranızı hazırlamak yeterli. Vize ücretleri 15 günlük 25 dolar, 30 günlük 40 dolar, 90 günlük 100 dolar. Vize için önce vezneye para yatırıp sonra bilgilerinizi girmek için makinelerin başında kuyruğa giriyoruz. İşlem zor değil yine de takıldığınız bölümde dolaşan bir görevliden yardım istenebiliyor. Yanınızda vesikalık foto getirmeniz dahi gerekmiyor, yeni teknoloji ile makineler fotoğrafınızı da çekip forma ekliyor.
Ulaşım
Katmandu’ya şüphesiz en kolay ancak en pahalı ulaşım THY’nin direk uçuşu, İstanbul’dan gidiş 7 saat dönüş 8 saat sürüyor. THY’den daha düşük fiyatlı aktarmalı uçuşlar Katar Havayolları, Emirates, Fly Dubai, Air Arabia ile yapılabilir.
Uçak 8000 metre yükseklikte iken nerede ise aynı hizada görünen dünyanın en yüksek sıradağları Himalayalar’ın manzarası hangi firma ile uçarsanız uçun nefes kesici olacaktır. Öncelikle pencere kenarı ve kanat üstü olmayan Himalayalar’ı göreceğiniz bir koltuk seçmenizi öneriyorum.
Katmandu Uluslararası Tribhuvan Havaalanı oldukça küçük, pistte uçaktan inip yürüyerek içeriye geçebiliyoruz. Vize formunu doldurduktan sonra polis kontrol noktasından içeri giriyoruz.
Katmandu Havaalanı şehir merkezine 6-7 km mesafede. Biz otelimizi Thamel Meydanı’nda ayırtmıştık. Merkezi bir yer olmasına rağmen havaalanında taksi pazarlığı ile uğraşmak istemediğimizden otelden 7 dolar karşılığı transfer istemiştik. Havaalanı çıkışında ismimizi görünce rahatladık. Havalaanında taksi kiralamak isteyenler için de ayrı bir büro ayrılmış taksilerle pazarlık yapmak zorunda kalmadan buraya başvurabilirsiniz.
Havaalanının şehir merkezine yakın olmasına rağmen trafik yoğunluğu nedeni ile bu mesafe bir saate yakın sürebiliyor, özellikle dönüş uçuşlarında bu süreyi dikkate almak gerek. Nepal’de resmi tatil cumartesi günü bizim gidiş ve dönüşümüz cumartesi günü olduğu için yolumuz çok uzun sürmedi.
Katmandu’da şehir içi ulaşımda öncelikle taksiyi önerebiliriz. Fiyatlar makul, biz dört kişi olduğumuzdan ulaşım maliyeti oldukça düştü. Ancak taksiler çoğunlukla taksimetre açmıyor, binmeden önce sıkı bir pazarlık yapmak gerekiyor. Tabii önde bisikletli sürücülü araçları olan yerel rikşa da kısa mesafelerde tercih edilebilir. Ayrıca halkın kullandığı otobüslere de binilebilir. Son derece ucuz 20-30 NPR’ye seyahat edilebilir ancak çok kalabalık olduğunu görünce cesaret edip halk otobüslerini deneyemedik.
Konaklama
Nepal’de konaklama uygun fiyatlı. Öncelikle dikkat edilmesi gereken konu sıcak su ve klima olması. Katmandu’da otellerin çoğu Thamel Meydanı’nda. Burası ara sokaklarında dükkanları, restoranları, kafeleri ile turistik ve canlı bölge. Asıl ana cadde yerine caddeye açılan yan sokaklardaki bir otelde daha sessiz bir odada kalabilirsiniz. Üç yıldızlı otellerde oda başına 25-30 dolar fiyatla kahvaltı dahil güzel bir hizmet alabilirsiniz. Bizim tercihimiz de bu şekilde oldu. Katmandu’daki otelimizi memnun kalmazsak diye önce iki gecelik ayırtmıştık, memnun kaldığımız için 8 gece aynı otelde kaldık. Pokhara ve Chitwandaki otellerimiz de yine üç yıldızlı merkezi temiz otellerdi. Pokharada Lakeside Road bölgesinde turistik oteller yer alıyor. Hem göl kenarı, hem de temiz, canlı turistik bölge. Chitwan’da da orman kenarında güzel oteller seçilebilir. Chitwan’daki otelimizde kahvaltının yanı sıra öğle ve akşam yemekleri dahildi.
Hangi Mevsim Gezilir?
Nepal gezisi için Eylül, Ekim, Kasım ve Mart Nisan Mayıs havanın 25 derece civarında olduğu en uygun aylar, Haziran, Temmuz Ağustos Muson yağmurları nedeni ile gidilmemesi gereken aylar. Gelelim Aralık, Ocak ve Şubat ayları havanın en soğuk aylar olması nedeni ile önerilmeyen mevsim. Ancak biz Ocak ayında gittik ve çok soğuk olacağını düşünmüştük. beklentimizin aksine gündüz 17-20 derece arasında bir sıcaklıkta, güneşli havada dolaştık, gece gündüz hiç üşümedik. Turistlerin yoğun olmadığı mevsim olmasının da avantajını yaşadık. Yine de en uygun sezonda gitmeyi tercih edebilirsiniz.
Gezi Planlaması
Nepal gezimiz için ayırabileceğimiz maksimum süreyi ayırdık. Toplam 14 gece kaldık. Bu sürenin 8 gününü Katmandu’da geçirdik. Şehirde görülmesi gereken yerlerin çoğunu gördük, ayrıca Bhaktapur, Patan, Kiktapur şehirleri, Narangot köyüne günübirlik geziler yaptık. Programımıza aldığımız diğer iki şehir Pokhara ve Chitwan için kaldığımız otelden tur aldık. Her iki tur için toplam 250 dolar ödedik. Böyle turları Thamel Meydanı’nda çok sayıda bulunan seyahat acentalarından da almak mümkün biz otelden almayı tercih ettik. Ya da otelinizi kendiniz ayırtıp, otobüs biletlerini de satın alıp kolaylıkla programınızı kendiniz yapabilirsiniz. Katmandu’dan Pokhara’ya çok sayıda otobüs gidiyor, hepsinin kalkış saati aynı, sabah 7’de hareket ediyorlar. Biz her yönü ile turdan memnun kaldık. Pokhara’da üç gece kaldık tüm şehir turu yaptık, ayrıca iki arkadaşımız tüm gün rehberli yürüyüş turuna katıldı. Bu turu Pokhara da bir seyahat acentasından aldılar.
Chitwan Milli Parkı’nda safari için üç gece sabah, öğlen akşam yemekleri dahil olan yemyeşil güzel bir otelde kaldık. Turumuzun tek zorlu yönü otobüs ile yolculuk oldu. Katmandu’dan Pokhara’ya 8 saatten uzun, Pockhara Chitwan arası 5 saat, Chitwan Katmandu arası da 6 saat sürdü. Nepal’in kırsalını daha iyi görme fırsatı tanıdığı için manzara açısından güzeldi. Ancak yollar dar, tozlu otobüsler turist otobüsü olmasına karşın yeterince konforlu değil. Bu nedenle en azından Katmandu Pokhara arasını uçakla yapmanızı öneriyorum. Tabii maliyet çok artacak, otobüs 10 dolar iken uçak 120 dolar civarında.
Nepal’e ne kadar süre ayırmalı sorusuna gelince, biz Katmandu’ya 8 gün ayırdık, zaman sınırı olanlar için 4-5 günde birçok yer gezilebilir, Pokhara’da 3 gece kaldık rahat gezdik, Chitwan’da 3 gece konakladık, safari turu için 2 günde bir çok aktivite yapılabilir. Kısaca bizim gezdiğimiz şehirler için 9-10 gün yeterli olabilir, dağcılar ve trekkingçiler bu sürenin üzerine tırmanma ve yürüyüş turları için 3 gün veya bir haftalık süreler ekleyebilirler.
Nepal Gezilecek Yerler
Nepal’de Katmandu, Patan, Bhaktapur gibi Katmandu Vadisi’nde yer alan şehirler tarihi, mimari tarzına hayran kalacağınız meydanları, tapınakları ile sizi kendine bağlarken, Pokhara da doğa, sükunet, yeşil ruhunuzu dinlendirecek, Chitwan’da orman içinde doğal yaşamındaki hayvanlarla birlikte olabileceksiniz. Dağcılar için ise dünyanın en yüksek zirvelerine tırmanma hayallerini gerçekleştirebilecekleri ülke Nepal.
Katmandu; Nepal’in başkenti ve en kalabalık şehri.
*Thamel Meydanı; oteller, dükkanlar, restoranlar, kafelerin olduğu canlı, hareketli turistik alan
*Asan Bölgesi; Yerel halkın alışveriş yaptığı özgün pazar yeri.
*Durbar Meydanı; En önemli meydanı, eski kraliyet sarayı, hem hindu hem budist tapınakların yer aldığı tarihi meydan
*Pathupatnath Tapınağı; Hindu tapınaklarının yer aldığı, hac mekanı, ayrıca hindu inancına göre ölü yakma törenlerinin yapıldığı en kutsal mekan
*Boudhanath Stupa; Budistler için dünyanın en kutsal mekanları arasında hac yeri
*Swayambhunath Stupa, Maymun Tapınağı
*Narayanhiti Kraliyet Sarayı Müzesi; 20 yy. da yapılmış kraliyet ailesinin yaşadığı bugün müzeye çevrilen yer.
Katmandu Yakını Şehirler
*Bhaktapur; Bhaktapur krallığının başkenti
*Patan; Patan krallığının başkenti
*Kiktapur ; Tarihi, doğal, kutsal şehir
*Narangot ; Himalaya dağlarının en geniş açılı ve en güzel manzarası ile güneş doğuşu, batışı ve yürüyüş için güzel bir köy
Katmandu ve çevresini detaylı olarak Katmandu Gezi Rehberi – Mistik Nepal yazımızda okuyabilirsiniz.
Pokhara
Katmandu’ya 200 km uzaklıkta, Nepal’in ikinci büyük şehri. Doğal güzellikleri yanı sıra özellikle dağcılar, trekkingçiler için görülmesi kalınması gereken bir şehir.
Pokhara’yı detaylı olarak Pokhara Gezi Rehberi – Yeşil ve Sakin Nepal yazımızda okuyabilirsiniz.
Chitwan Ulusal Parkı
Unesco Dünya Mirasları Listesi’nde yer alan Asya’nın en iyi doğal yaban alanları arasında. Orman içinde safari turları ile çeşitli hayvanlarla tanışmak mümkün. Chitwan Safari Turumuzu detaylı okumak isterseniz. Vahşi Nepal – Chitwan Ulusal Park’ta Safari yazımızı okuyabilirsiniz.
Yeme İçme
Nepal yemekleri Hint yemeklerine benziyor. Köri ve kişniş ağırlıklı kullanıyor. Daha çok sebzeli, tavuklu çeşitler karşınıza çıkacak. Yine de Nepal yemeklerine alışamayanlar için dünya mutfaklarından yemekler bulmak mümkün. En popüler yemekleri Hindistan da olduğu gibi Daal bhaat tarkaari.
Diğer yemek Çin’de, Gürcistanda da yaygın olan buharda pişmiş mantı Momo. Bizim mantıya benzer hamur içinde sebze, tavuk veya et konmuş buharda pişirilmiş ya da kızarmış yiyebileceğiniz popular yemek. Mutlaka deneyin. İçkiye gelince Nepalde içki çok pahalı. Yerel biraları, Nepal, Everest, Gorka markalı. Dışarıda içerseniz ortalama 5 dolar, markette ise 2,5 dolardan başlıyor.
Sabah kahvaltılarını otellerde aldık. Açık büfe bizde ki kadar zengin olmasa da zeytin dışında birçok şeyi bulabildik.
Bu arada Nepale özgü Masala çayı da denemeye değer.
Gece hayatı olarak gece klübleri beklemeyin, restoran ve barlarda yerel müzik eşliğinde oturabilirsiniz. Biz bir restoranda yerel dansçıları izleme şansına sahip olduk.
Alışveriş
Nepal’e dağcılık için gelen çok turist olduğundan out door malzemeler Türkiye’ye göre daha uygun fiyatlı. Yak koyunu yününden yapılan yak atkılar, battaniyeler, kaşmir kıyafetler, şallar da güzel. Değerli taşlar ve gümüş takılar da ilginizi çekebilir. Asıl özgün evinize asmak için Budizm öğretisini yansıtan Mandala ve Tanka resimleri alabilirsiniz. Alışverişinizi Katmandu Thamel Meydanı ve Pokhara Lakeside bölgesi turistlerin alışveriş yapacağı çok sayıda dükkanın bulunduğu yerler. Genel kuralımızı hatırlayıp, pazarlık yapmayı unutmuyoruz.
Nepal özel bir ülke. Nepal gezisi planlamak isteyenler için genel bilgiler vererek özellikle gezilecek yerlerden çok Nepal’i kültürü, tarihi, ekonomisi, halkı ile ayrı bir yazıda tanıtmak istedim. Avrupa’da Amerika’da bir ülke için böyle bir tanıtım yazısına ihtiyaç duyulmayabilir. Ancak, böylesine farklı bir ülkeye gezi planlamadan önce büyük resmi görmek faydalı olabilir. Nepal gezi kararını verdikten sonra daha ayrıntılı bilgiler içeren şehir gezi rehberlerini okumanızı öneririm.
Son Söz
Nepal’in gördüğümüz üç şehri de birbirinden farklı özellikleriyle öne çıkıyor; tarihi, mistik ve kaotik Katmandu, doğal ve sakin Pokhara, maceracı Chitwan. Ayrıca iki elini birleştirip sıcak, gülen gözlerle ve saygıyla sizi namaste diyerek selamlayan dingin, huzurlu insanları da içinizi ısıtıyor. Herkese hitap etmeyen bu uzak ülkeye gelmişseniz meraklı ve değişik kültürlere açık bir gezgin olarak zaten tüm şehirlerini keşfetmek ve tanımak isteyeceksiniz. Fazla söze gerek yok…
Please enable javascript in your browser to book
